Jakiś czas temu miałem możliwość zaznajomić się z bardzo ciekawą publikacją dotyczącą Powstania Warszawskiego pod tytułem „Kulisy Katastrofy Powstania Warszawskiego 1944, Wybrane publikacje i dokumenty”.
Pod tytułem publikacji znajduje się sugestywna dedykacja: „Wydane z okazji 65 rocznicy Powstania Warszawskiego – dedykowane młodemu pokoleniu Polaków – ku rozwadze”.
Właśnie ta dedykacja przykuła moją uwagę, a szczególnie jej końcówka „ku rozwadze”… I właśnie chyba taki jest główny sens tego opracowania, bo historia lubi się powtarzać, a pewne zdarzenia pojawiają się na przestrzeni lat cyklicznie. Poza tym, jeżeli nauka historii ma jakikolwiek głębszy sens, poza suchą znajomością przebiegu zdarzeń i faktów z przeszłości, to jest on taki, aby ucząc się na błędach przeszłości nie powtarzać ich w przyszłości.
Dygresja…
Co pomyślimy o człowieku, który robi ciągle to samo, spodziewając się innego rezultatu? No właśnie, dobre pytanie – co pomyślimy…? A co pomyślimy o narodzie, który ciągle popełnia te same błędy i parafrazując słowa Winstona Churchilla, pozwala żeby „…najdzielniejsi z dzielnych, byli rządzeni przez najpodlejszych z podłych”?
Jaką lekcje wynieśliśmy jako naród z rozbicia dzielnicowego, sprowadzenia Krzyżaków do Polski, rozbiorów, horroru II wojny światowej, komunizmu, ciągłego opluwania Nas Polaków i wykorzystywania do swoich partykularnych celów przez różne zewnętrzne siły? Czy, gdy poparzymy na całokształt historii Polski, dostrzeżemy tam pewien niezmienny schemat postępowania, który zawsze prowadzi ten kraj ku przepaści? Czy jako naród uczymy się na historii, i czy skłania nas ona do jakichkolwiek głębszych refleksji oraz zmiany mentalności, jak również zmiany postępowania w przyszłości? Niech każdy sam odpowie sobie na te wszystkie pytania…
Historia to nic innego jak przeszłe doświadczenia, na których budujemy teraźniejszość i przyszłość. Doświadczenie to może być zawężone do jednostki ludzkiej albo całego narodu.
Myślę, że najłatwiej zrozumieć znaczenie historii na przykładzie pojedynczego człowieka, bo każdy z nas ma przecież swoją historię, począwszy od dnia urodzin, a skończywszy na dniu śmierci. Rodzice mówią swoim dzieciom: „…nie popełniaj moich błędów, nie bądź głupi”, „…nie siedź za dużo na ławeczce pod blokiem razem z kolegami, bo możesz kiedyś nie podnieść się z tej ławeczki”, „…nie postępuj tak, bo skończysz w więzieniu” itp.
Skąd te stwierdzenia? A no właśnie z doświadczenia wynikającego z przeżycia lub obserwacji wydarzeń w przeszłości. Na tym to wszystko się opiera i ten sam mechanizm dotyczy również narodów…
Tylko, kto ma powiedzieć narodowi, że idzie w złym kierunku, gdy sam sobie wybiera na przywódców najpodlejszych z podłych… Natomiast ci dobrzy są ośmieszani, opluwani i spychani na margines, ponieważ są zbyt porządni, mają sztywny kręgosłup i widzą coś więcej niż tylko własny interes.
Z tego właśnie powodu „Kulisy Katastrofy Powstania Warszawskiego 1944” jest unikatową pozycją. Jest to w moim odczuciu głos zdrowego rozsądku, pośród kakofonii bezrefleksyjnego bełkotu dotyczącego tragicznego wydarzenia, jakim było Powstanie Warszawskie – tak myślę po przeczytaniu tej publikacji. Jednak najlepiej przeczytać to opracowanie samemu i wyrobić sobie własne zdanie.
Książka ta jest antologią opracowaną przez dr. Jana Sidorowicza i wydaną non-profit w celach edukacyjnych przez Nieformalną Grupę Byłych Powstańców Warszawskich w Nowym Jorku, w 2009 roku. Publikacja dzieli się zasadniczo na trzy następujące części:
- Kulisy podejmowania decyzji o wywołaniu Powstania – część obejmująca zbiór wywiadów, felietonów i artykułów poświęconych tematowi.
- Wspomnienia i refleksje Powstańców – część obejmująca wspomnienia, obserwacje i wnioski Powstańców Warszawskich.
- Dokumenty, bilans, oceny i porównania – zawiera wielokontekstowe podsumowanie Powstania Warszawskiego.
Materiały zawarte w tym opracowaniu zasadniczo nie interpretują faktów, lecz stwierdzają ich zaistnienie oraz wynikające z tego powodu implikacje. Publikacja ukazuje obraz Powstania Warszawskiego widziany z różnych perspektyw i przez różne osoby, co daje dosyć szeroki horyzont poznawczy. Ja osobiście treść tej książki zestawiłem z opowieściami mojej nieżyjącej babki, dotyczącymi realiów życia i ogólnej sytuacji w okupowanej Warszawie, aż do wybuchu powstania, a potem jej powrotu z niemieckiej niewoli do zrujnowanego miasta. Sama książka była dla mnie na równi przygnębiająca, co interesująca – a na pewno różna od podobnych pozycji w swoim opisie tematu.
Z tego powodu uważam tę publikację za bardzo wartościową pozycję, zaś wszystkich zainteresowanych zachęcam do zapoznania się z jej treścią, tym bardziej, że jest ona dostępna bezpłatnie w formacie pdf pod linkiem: Kulisy Katastrofy Powstania Warszawskiego 1944
